Rust dasturlash tili: Nega bu til kelajak va qanday boshlash kerak? (2025)

Rust nima va u nima uchun mashhur?

Rust — Mozilla tomonidan ishlab chiqilgan zamonaviy tizimli dasturlash tili bo‘lib, tezlik, xavfsizlik va ishonchlilikni birlashtiradi. C/C++ tillarining muqobili sifatida yaratilgan Rust hozirgi kunda WebAssembly, blockchain, o‘yin dvigatellari, tizimlar dasturlash va hatto AI modullarini yaratishda faol qo‘llaniladi.

Asosiy xususiyatlari:

• Memory-safe: Rust xotira xatolarini kompilatsiya vaqtida aniqlaydi

• Concurrency (Ko‘p oqim): Xavfsiz parallellikni qo‘llab-quvvatlaydi

• Performance: C++ darajasida tezlik

• Open Source: Hamjamiyat tomonidan rivojlantirilmoqda

Rust tilining afzalliklari

1. Xatolarga chidamli dasturlash Rust sizni yozayotgan kodni to‘g‘ri va xavfsiz yozishga majbur qiladi. Bu esa dasturchini xatolardan erta ogohlantiradi.

2. WebAssembly uchun moslik Web uchun yuqori samaradorlikda ishlaydigan kod yozish mumkin. Masalan, frontend’da React, backend’da Rust ishlatish orqali kuchli ilovalar yaratish mumkin.

3. Dasturchilar jamiyati va o‘quv resurslar Har yili StackOverflow so‘rovida "Eng ko‘p yoqadigan dasturlash tili" bo‘lib chiqmoqda.

4. Yuqori ish haqi Rust mutaxassislariga talab global darajada oshmoqda. Masalan, AQShda Rust developerlarning o‘rtacha yillik ish haqi $120,000 dan yuqori.

Rust’ni o‘rganishni qayerdan boshlash kerak?

1. Rust o‘rnatish

• Sayt: https://www.rust-lang.org/

• Buyruq satriga yozing:

  curl --proto '=https' --tlsv1.2 -sSf https://sh.rustup.rs | sh

2. Hello, World! dasturi

fn main() {
    println!("Salom, Rust!");
}

3. Onlayn resurslar:

• The Rust Book

• Rustlings — interaktiv mashqlar

• exercism.org/tracks/rust — amaliy topshiriqlar

Rust bilan nimalar qilish mumkin?

• CLI ilovalar: Termux, Windows Terminal kabi

• Web backend: Rocket, Actix kabi framework’lar orqali

• WebAssembly ilovalari: Frontend’da yuqori tezlikda ishlovchi sahifalar

• Blockchain loyihalar: Solana, Polkadot kabi blockchain’lar Rust asosida yozilgan

• O‘yin dvigatellari: Bevy, Amethyst

Rust O‘zbekistonda: imkoniyatlar

O‘zbek dasturchilari orasida Rust hali keng tarqalmagan. Bu esa sizga birinchilar qatorida bo‘lish imkonini beradi:

• Mahalliy startuplarda ilg‘or texnologiyani tatbiq etish

• Global loyihalarga ulanish

• O‘zbek tilidagi Rust kontentini yaratish orqali hamjamiyatga hissa qo‘shish

Xulosa

Rust — bu nafaqat kuchli texnik imkoniyatlarga ega til, balki sizni professional darajada kod yozishga o‘rgatuvchi vosita. Agar siz sifatli, tez va xavfsiz kod yozmoqchi bo‘lsangiz, Rust aynan siz uchun.

Tavsiya: Rust tilini o‘zbek tilida o‘rganishni xohlaysizmi? KnowHub.uz’da tez orada amaliy darsliklar, video qo‘llanmalar va testlar paydo bo‘ladi.

Maqola muallifi: KnowHub.uz tahririyati