Blog

VPN nima va u nega kerak?

VPN — internetda xavfsiz va shifrlangan ulanish. Nega kerak, qanday ishlaydi, qachon foydali va to‘g‘ri VPNni qanday tanlash — hammasi oddiy tilda

SamDevX

Avg 20, 2025 - 23:47

Avg 20, 2025 - 23:53

0 6

VPN nima u qanday ishlaydi

VPN nima va u sizga nega kerak? Oddiy so‘zlar bilan tushuntiramiz

“VPN” so‘zini ko‘p eshitgansiz, lekin mohiyatini aniq bilmasligingiz mumkin. Tasavvur qiling, internet — hamma uchun ochiq katta shoh ko‘cha. Siz bu ko‘chada yurganda, boshqalar qayerga ketayotganingizni ko‘rishi mumkin. VPN esa xuddi shu ko‘chada siz uchun qurilgan shaxsiy, ko‘rinmas tunnel: ichida yurganingizni hech kim ko‘ra olmaydi va kuzata olmaydi.

VPN o‘zi nima?

VPN — qurilmangiz (telefon yoki kompyuter) bilan internet o‘rtasida xavfsiz va shifrlangan aloqa yaratuvchi texnologiya. U internet-trafikingizni maxsus server orqali o‘tkazib, haqiqiy IP-manzilingizni yashiradi va sizning kimligingizni himoya qiladi.

U qanday ishlaydi? (Sodda misol)

Tasavvur qiling, chet eldagi do‘stingizga xat yuborayapsiz.

VPNsiz: oddiy otkritka. Uni pochtachi ham, yo‘lda uchragan odam ham o‘qishi mumkin. Sizning manzilingiz (IP) va xat mazmuni ochiq.
VPN bilan: xat mustahkam konvertga solinadi (shifrlanadi) va ishonchli kuryer (VPN-server) orqali yetkaziladi. Yo‘lda hech kim ichini o‘qiy olmaydi, yuboruvchini aniqlay olmaydi.

Xuddi shunday: VPN ma’lumotlaringizni shifrlaydi va tashqi dunyoga o‘z serverining manzilini ko‘rsatadi.

O‘zbekistonda VPN nima uchun kerak bo‘lishi mumkin?

Jamoat Wi-Fi’ida xavfsizlik: kafe, aeroport yoki mehmonxonalarda ochiq tarmoqlardan foydalanganda, xakerlar parol va karta ma’lumotlarini tutib olishi oson. VPN aloqani shifrlab, sizni himoya qiladi.
Maxfiylik: internetda nima qilayotganingiz internet-provayder va tashqi kuzatuvchilarga ko‘rinmaydi. Shaxsiy hayotingiz saqlanadi.
Cheklangan resurslarga kirish: ba’zi xizmatlar va saytlar mintaqangizda ishlamasligi mumkin. VPN bilan boshqa davlatdan kirayotgandek ko‘rinasiz va xizmatdan foydalana olasiz.

VPN’dan foydalanish qiyinmi?

Yo‘q. Hozirgi VPN ilovalari juda sodda:

Telefon yoki kompyuterga VPN ilovasini yuklab oling.
Ilovani ochib, ro‘yxatdan o‘ting (zarur bo‘lsa).
Ulanish (Connect) tugmasini bosing — bo‘ldi.

Qanday VPN’ni tanlash kerak?

Tekinga aldanmang: ko‘p bepul VPN’lar ma’lumotlaringizni yig‘ib, reklama maqsadida ishlatishi mumkin. Bu — maxfiylik g‘oyasiga zid.
No-logs policy: provayder “yozuvlarni saqlamaymiz” siyosatiga ega bo‘lishi kerak — ya’ni faoliyatingiz qayd etilmaydi.
Sharhlar va obro‘: foydalanuvchi fikrlari, obuna narxlari, ilova sifati va qo‘llab-quvvatlashni solishtiring.

Xulosa

VPN — raqamli hayotda maxfiylik va xavfsizlikning muhim vositasi. U onlayn tahdidlardan himoya qiladi, erkinlik beradi va jamoat tarmoqlarida ham ishonch bilan ishlash imkonini yaratadi.

Telegram’da kuzatish

Teglar:

SamDevX Assalomu alaykum, KnowHub.uz'ga xush kelibsiz! Mening ismim Samandar. Texnologiyalar – mening ishtiyoqim. Bolaligimdan kompyuterlarga, yoshligimdan kod yozishga qiziqib kelaman. Bu yillar davomida dasturlashni o'rganish jarayonida ko'p qiyinchiliklarga duch keldim: ma'lumotlar tarqoq, o'zbek tilidagi manbalar esa deyarli yo'q edi. KnowHub.uz aynan shu tajribadan kelib chiqib tug'ilgan g'oya. Maqsadim – o'zim o'rgangan bilim va tajribalarni siz bilan bo'lishish, dasturlash va texnologiyalar olamiga endi kirib kelayotganlarga yo'l ko'rsatish va bu sohadagi barcha qiziquvchilarni bir joyga to'plash. Bu saytda men siz bilan go'yoki bir piyola qahva ustida suhbatlashgandek, murakkab narsalarni oddiy tilda tushuntirishga harakat qilaman. Biz bu yerda: Dunyodagi eng qiziqarli texno-yangiliklarni muhokama qilamiz; Kod yozishni amaliy misollarda o'rganamiz; Open Source'ning sirli olamiga sho'ng'iymiz. Profil rasmimdagi logotip bu saytga bo'lgan jiddiy niyatim va uning ortidagi g'oyani ifodalaydi. Umid qilamanki, bu maskan siz uchun ham foydali va qiziqarli bo'ladi. Keling, birgalikda o'rganamiz va o'sishamiz! Savollaringiz bo'lsa, tortinmang! Men bilan bemalol bog'laning.